Զանգվածային ներդրողների ի հայտ գալը կօգնի ընկերություններին ներգրավել Հայաստանի կապիտալի շուկա

Ֆինանսական հատված ընկերությունների ներգրավման թեման առանցքային դարձավ «Հայաստանի կապիտալի շուկաները. ապագայի հեռանկարներ» առաջին ներդրումային և ֆինանսական համաժողովի պանելային քննարկումներից մեկում։ Միջոցառումը տեղի է ունեցել մարտի սկզբին Երևանում և կազմակերպվել է Freedom Broker Armenia- ի կողմից՝ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության հետ համատեղ։

Բանախոսները քննարկեցին ֆինանսական շուկայի ենթակառուցվածքների զարգացման ներկա վիճակը և պետության դերը, հարցերի կազմակերպման հարցերը, ինչպես նաև Հայաստանում ցուցակման հնարավորությունները և պարտատոմսերի տեղաբաշխումից IPO-ների անցումը: Freedom Broker Armenia-ի տնօրենի տեղակալ Էդուարդ Սաֆարյանն ասաց, որ իրավիճակը աստիճանաբար զարգանում է, ավելի ու ավելի շատ բրոքերներ և բանկեր են ներգրավվում կապիտալում, ոլորտին աջակցությունը ներառված է պետական ​​ռազմավարության մեջ։ Բայց չնայած դրական միտումներին, դեռ մտածելու բան կա։

Ինչպես իր խոսքում նշեց Ֆինանսական շուկայի անդամների ասոցիացիաի գործադիր տնօրեն Կարեն Զաքարյանը, Հայաստանում բիզնեսը սովոր է աշխատել ստանդարտ բանկային համակարգով և օգտագործել վարկերը որպես միջոցներ հայթայթելու հիմնական գործիք, մինչդեռ արժեթղթերի թողարկումն ամբողջությամբ բացում է տարբեր հորիզոններ ընկերությունների համար: Երկրում փող կա, որը կարելի է ներդնել բիզնեսի զարգացման համար։ Այժմ միայն դոլարային ավանդներում կենտրոնացված է 14 միլիարդ դոլար։

«Մենք այստեղ ունենք 2,4 միլիարդ դոլար, որը կարելի է ներդնել։ Կան 18 բանկեր, որոնք ներդրումների և պետական ​​պարտքի գործակալներ են, նրանք ունեն 3,6 միլիարդ դոլարի սեփական կապիտալ: Գումարած ներդրումային ընկերություններ, կենսաթոշակային հիմնադրամներ։ Այս ամենը կարող է օգտագործել բիզնեսը, եթե այն գրավիչ է։ Բայց սա մեր կորպորատիվ պարտատոմսերը զարգացնելու խնդիր է»,- պարզաբանեց Կարեն Զաքարյանը: Նրա խոսքով՝ 2018 թվականից սկսած պարտատոմսերի ծավալն արդեն աճել է 4 անգամ։ Սա 2020 թվականի մայիսին մեկնարկած բարեփոխումների հետևանք է։

Թեման շարունակեց Сbonds-ի հիմնադիր, տնօրենների խորհրդի նախագահ Սերգեյ Լյալինը։ Ըստ նրա ներկայացրած տվյալների՝ Հայաստանում կորպորատիվ պարտատոմսերի թողարկումների ընդհանուր ծավալը կազմում է 970 մլն դոլար, սակայն դա այնքան էլ շատ չէ ԱՊՀ մյուս երկրների համեմատ։

Հայաստանում կա ընդամենը 20 թողարկող, եղել է կորպորատիվ պարտատոմսերի 115 թողարկում, որոնցից միայն ութն են ներկայացնում կորպորատիվ հատվածը։ Այսինքն՝ կա կողմնակալություն ֆինանսական հաստատությունների նկատմամբ։ Ընկերությունների ներգրավման համար հանրապետությունը կարող է օգտագործել իր հարեւանների փորձը։ Գումարած երկրորդային շուկայի ձևավորումը, շուկա ստեղծողների դերի բարձրացումը, տեղեկատվության թափանցիկությունը և վարկային վարկանիշները:

Բանախոսները համաձայնեցին, որ IPO-ն պարտատոմսերի թողարկումից հետո ոլորտի մարման հաջորդ մակարդակն է։ Եվրոասիական ֆոնդային բորսաների միության գլխավոր քարտուղարի տեղակալ Արմենուհի Հովակիմյանը նշեց, որ այստեղ կարևոր է կրթությունը. Եթե ​​իշխանությունները ցանկանում են զարգացնել ֆինանսական շուկան, նրանք սկսում են ապագա թողարկողներին կրթելուց:

«Ամբողջ ճանապարհը միասին են անցնում ։ Իսկ պետության կողմից մեծ աջակցություն կա։ Այս ամենը հանգեցնում է նրան, որ կազմակերպություններն իրենք են ցանկանում բացվել և մտնել ավելի մեծ տարածք։ Եթե ​​ընկերություն ստեղծվում է և մեծ հավակնություններ ունի, կապիտալի շուկա մուտք գործելու համար պահանջվում է մոտ 10 տարի։ Եթե ​​այն արդեն կա, ապա IPO-ի համար 5-6 տարի կպահանջվի»,- ասաց Արմենուհի Հովակիմյանը։

Team Telecom Armenia-ն դարձավ առաջին կապի կազմակերպությունը երկրում, որը անցավ IPO-ի: Ինչպես խոստովանեց ֆինանսական տնօրեն Կարեն Մնացականյանը, սա էվոլյուցիոն զարգացման հետևանք էր։

«Մեզ համար կարևոր էր, որ մենք բավարար ֆինանսական միջոցներ ունենայինք մեր կապիտալ ծախսերի համար։ Հարցերը ոչ թե IPO անել-չանելն էր, այլ՝ երբ: Սա մեզ թույլ տվեց շատ լավ առաջընթաց գրանցել և ռեսուրսներ ներգրավել։ Մենք վստահ չէինք, որ հաջողության կհասնենք։ Անակնկալն այն էր, որ ֆինանսական աջակցություն ստացանք մեզ անհրաժեշտ բոլոր կազմակերպություններից։ Այժմ կարևոր է, որ սա մեկանգամյա թողարկում չէ: Որպեսզի մեզ հետևեն այլ կազմակերպություններ»,- ամփոփեց Կարեն Մնացականյանը։