Հարկային խթանները և գործընթացների ավտոմատացումը կարող են շարժիչ ուժ դառնալ Հայաստանում ներքին ներդրողների զարգացման համար

Ներքին ներդրողի զարգացումը կարևոր գործոն է Հայաստանում կապիտալի ժամանակակից շուկայի ձևավորման գործում։ Սա արտացոլված է այն ռազմավարության մեջ, որն իրականացնում են երկրի կառավարման մարմինները։ Նման եզրակացություններ են արվել Երևանում անցկացված «Հայաստանի կապիտալի շուկաները. ապագայի հեռանկարներ» առաջին ներդրումային և ֆինանսական համաժողովի շրջանակներում։ Միջոցառումը կազմակերպել էր Freedom Broker Armenia-ն ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության հետ։

Երեք պանելային քննարկումներից մեկը նվիրված էր ներքին ներդրողների զարգացման թեմային։ Բանախոսները քննարկեցին ներդրումային ակտիվության աճի հիմնական շարժիչ ուժերը, դրա համար առկա գործիքները, ապրանքների մատչելիության բարձրացումը, պետության դերը և ֆինանսական ներդրումների մասսայականացման հարցերը։
ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարի տեղակալ Նարեկ Տերյանն իր ելույթում առանձնացրեց չորս հիմնական գործոն։ Առաջինը բնակչության ֆինանսական գրագիտությունն է. մարդիկ պետք է հասկանան, թե որտեղ են ներդրում անում, ինչ է դա, ինչ ռիսկեր և եկամուտներ կան: Կարևոր է նաև զարգացնել տեխնոլոգիան և ներդրումային հարթակների հասանելիությունը, որպեսզի անձը կարողանա արժեթղթերով գործարքներ կատարել մեկ հպումով, ինչպես այժմ կարելի է ավանդ բացել բանկային հավելվածում։ Գումարած բարենպաստ ներդրումային միջավայր (ձեռնարկությունների թափանցիկություն և ֆինանսական ենթակառուցվածքների զարգացում) և ներդրումային բազմազան հնարավորություններ, երբ միջոցները կարող են ուղղվել ինչպես ներքին շուկա, այնպես էլ արտաքին միջավայր:

ՀՀ կենտրոնական բանկի նախագահի տեղակալ Հովհաննես Խաչատրյանը հանգամանորեն խոսեց ներքին շուկայի ներուժի մասին։ Այդ ներուժն են ֆինանսական կազմակերպությունները, անհատ ներդրողները, կենսաթոշակային հիմնադրամները։ Նրա խոսքով՝ ավանդների բազան երկրում աճում է, իսկ բանկային համակարգում տոկոսադրույքները կազմում են տարեկան 12 տոկոս։ Ընդ որում, մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն 3-4 տարում կրկնապատկվել է՝ 4 հազար դոլարից հասնելով 8 հազար դոլարի, մարդիկ պատրաստակամորեն օգտվում են հիմնական ֆինանսական գործիքներից, բայց արժեթղթերի շուկայի առումով դեռ անելիքներ կան։

Ֆինանսական շուկայի մասնակիցների ասոցիացիայի գլխավոր տնօրեն Կարեն Զաքարյանը հիշեցրեց, որ կապիտալի շուկաները ավանդաբար ամենամեծ զարգացումն են ստացել անգլո-սաքսոնական երկրներում։ Ժամանակի ընթացքում ֆոնդային շուկաներ հայտնվեցին այլ երկրներում: Չնայած այն նախապաշարմունքին, որ բաժնետոմսեր կամ պարտատոմսեր թողարկելիս առնվազն 70%-ը պետք է գնեն խոշոր ինստիտուցիոնալ խաղացողները, կան ակտիվներ, որոնք ամբողջությամբ կլանված են մանրածախ առևտրի կողմից:

Գործընկեր, ակտիվների կառավարման և բրոքերային գծով Armbrok ընկերության ղեկավար Աշոտ Մինասյանը շարունակեց համեմատել երկու երկրների ֆինանսական շուկաները։ Նա կարծում է, որ գրագիտության մակարդակի և ներդրումների մեջ բնակիչների ներգրավվածության առումով Հայաստանը գտնվում է Ռուսաստանում 2000-ականների սկզբի մակարդակին։

«Այս փուլում մեր բնակչությունը դեռ շատ վատ է գիտակցում իր հնարավորությունները։ Եվ այս համաժողովը մեծ խթաններից մեկն է, որ մարդիկ ավելի շատ հետաքրքրվեն ներդրումներով և բանկերի և բրոքերների օգնությամբ իրենց համար ապրանքներ գտնեն: Ի՞նչ կարելի է անել շուկան զարգացնելու համար։ Հայաստանում մի քանի տարի առաջ մենք օրենք ընդունեցինք, որը ֆիզիկական անձանց թույլ էր տալիս վճարել հիփոթեքի համար բնակարան գնելիս՝ օգտագործելով անձնական եկամտահարկը: Սա խթան հաղորդեց բնակարանաշինությանը»,- պարզաբանեց Աշոտ Մինասյանը:

Սակայն բնակչության կրթման գործում պետք է ներգրավված լինեն ոչ միայն բրոքերները, այլ նաև պետությունն ամբողջությամբ, շուկայի պրոֆեսիոնալ մասնակիցները, ներդրողները, ակադեմիական միջավայրը: Դրանում վստահ է Freedom Broker Armenia-ի տնօրեն Հովակ Հովակիմյանը։
«Այն ճանապարհը, որով անցել է բանկային համակարգը, դեռ անցած չէ ներդրումային միջավայրում։ Այս զարգացման առանցքային շարժիչներից մեկը լինելու են բանկերը։ Մենք չունենք երկրի ամենաբարենպաստ աշխարհագրական դիրքը, և «քաշ» չունեցող ապրանքների զարգացումը, ինձ թվում է, շատ կարևոր է։ Ֆինանսական ոլորտն այն ոլորտներից է, որն անպայման պետք է առաջնահերթություն ստանա»,- եզրափակեց Հովակ Հովակիմյանը: